Προτού φθάσει ένα τρόφιμο στον καταναλωτή, πολλοί και διάφοροι παράγοντες της αγοράς (παραγωγοί, μεταποιητές, λιανοπωλητές κ.λπ.) στην αλυσίδα εφοδιασμού συμβάλλουν στην ποιότητα και την αξία του. Λόγω εξελίξεων, όπως η αυξημένη συγκέντρωση της αγοράς, παρατηρούνται μεγάλες διαφορές στη διαπραγματευτική ισχύ των φορέων της αλυσίδας εφοδιασμού. Αν και οι διαφορές διαπραγματευτικής ισχύος είναι συχνές και θεμιτές στις εμπορικές σχέσεις, τέτοιου είδους ανισορροπίες μπορούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, να οδηγήσουν σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών Μισέλ Μπαρνιέ δήλωσε σχετικά: “Οι περισσότεροι καταναλωτές κάνουμε τα ψώνια μας στους τοπικούς λιανοπωλητές, αλλά είναι σαφές η τροφική αλυσίδα έχει διαστάσεις που επεκτείνονται στην ευρωπαϊκή ενιαία αγορά. Πρέπει να υπάρχουν ενιαίες και θεμιτές συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών και λιανοπωλητών τροφίμων από τη μία πλευρά και τα μεγάλα πολυεθνικά σούπερ μάρκετ και μονάδες μεταποίησης από την άλλη. Οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές δημιουργούν κινδύνους. Η βιομηχανία έχει ήδη σημειώσει σημαντική και αξιόλογη πρόοδο στην αντιμετώπιση των καταχρηστικών συμπεριφορών και πρέπει να συνεχίσει σε αυτήν την κατεύθυνση. Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι διαθέτουν αποτελεσματικά και συνεπή ρυθμιστικά πλαίσια για την αξιοποίηση και συμπλήρωση αυτών των πρωτοβουλιών αυτορύθμισης.”
Στις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές συγκαταλέγονται:
- αποφυγή ή άρνηση της γραπτής μνείας σημαντικών εμπορικών όρων
- αναδρομική μονομερής μεταβολή του κόστους ή της τιμής των προϊόντων ή των υπηρεσιών
- μετακύλιση των αδικαιολόγητων ή δυσανάλογων κινδύνων στα συμβαλλόμενα μέρη
- σκόπιμη διατάραξη του χρονοδιαγράμματος παράδοσης ή παραλαβής με σκοπό την απόκτηση αθέμιτου πλεονεκτήματος ή
- περάτωση μιας εμπορικής σχέσης μονομερώς και χωρίς προειδοποίηση, ή με υπερβολικά σύντομη προειδοποιητική προθεσμία και χωρίς αντικειμενικό λόγο.
Η τροφική αλυσίδα είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την καθημερινή ζωή και την ευημερία των καταναλωτών, αλλά και για την οικονομία ως σύνολο, καθώς απασχολεί πάνω από 47 εκατομμύρια άτομα στην ΕΕ, πολλά εκ των οποίων στις ΜΜΕ, και αντιπροσωπεύει περίπου το 7% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της ΕΕ. Το συνολικό μέγεθος του λιανικού εμπορίου που συνδέεται με τρόφιμα στην ΕΕ εκτιμάται σε 1,05 τρις. ευρώ. Η τροφική αλυσίδα έχει έντονη διεθνή διάσταση και ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Το διασυνοριακό εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου 20% της συνολικής παραγωγής τροφίμων στην ΕΕ. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι το 70% τουλάχιστον των συνολικών ετήσιων εξαγωγών γεωργικών προϊόντων των χωρών της ΕΕ κατευθύνονται σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.
Κύρια στοιχεία
Η ανακοίνωση σχετικά με τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές προτείνει ορισμένες προτεραιότητες για την προώθηση ενός αποτελεσματικού πανευρωπαϊκού πλαισίου καταπολέμησης τέτοιου είδους πρακτικών. Δεν προτείνεται η ανάληψη κανονιστικής δράσης σε επίπεδο ΕΕ, αλλά τα κράτη μέλη προτρέπονται να μεριμνήσουν για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων έναντι των πρακτικών αυτών, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες της χώρας τους. Οι εισηγήσεις που διατυπώνονται στην ανακοίνωση βασίζονται σε τρεις συνιστώσες:
1. Στήριξη της προαιρετικής Πρωτοβουλίας για την Αλυσίδα Εφοδιασμού: Οι προαιρετικοί κώδικες συμπεριφοράς αποτελούν ένα σημαντικό θεμέλιο δίκαιων και βιώσιμων εμπορικών σχέσεων. Γι’ αυτό, η ανακοίνωση ενθαρρύνει τους φορείς της τροφικής αλυσίδας να συμμετάσχουν στην υφιστάμενη πρωτοβουλία για την αλυσίδα εφοδιασμού που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2013 και στις σχετικές εθνικές πλατφόρμες. Καλεί επίσης την ομάδα διακυβέρνησης της πρωτοβουλίας να μεγιστοποιήσει τη συμμετοχή των ΜΜΕ που είναι οι βασικοί δικαιούχοι της πρωτοβουλίας.
2. Πρότυπα σε επίπεδο ΕΕ για τις αρχές ορθής πρακτικής: Τα κράτη μέλη που έχουν ήδη δραστηριοποιηθεί κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών σε εθνικό επίπεδο έχουν επιλέξει διαφορετικές προσεγγίσεις. Από την άλλη, ορισμένα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη προβεί σε καμία συγκεκριμένη ενέργεια για την εξάλειψη των αθέμιτων πρακτικών. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, ιδίως σε διασυνοριακό επίπεδο, θα ήταν επωφελής μια κοινή ερμηνεία των σχετικών κανόνων. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, οι αρχές που διέπουν την πρωτοβουλία για την αλυσίδα εφοδιασμού θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση μιας κοινής κανονιστικής ρύθμισης.
3. Αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο: Εάν το ασθενέστερο μέρος σε μια εμπορική σχέση εξαρτάται οικονομικά από το ισχυρότερο μέρος, μπορεί συχνά να μην προσφεύγει στο δικαστήριο ή σε εθελοντικούς μηχανισμούς επίλυσης διαφορών προκειμένου να αμυνθεί έναντι των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών από φόβο ότι θα απολέσει την εμπορική σχέση. Για να καθιερωθεί ένας αξιόπιστος αποτρεπτικός μηχανισμός κατά τέτοιου είδους πρακτικών η ανακοίνωση προτείνει την επιβολή ελάχιστων προτύπων επιβολής της νομοθεσίας που θα ισχύουν σε όλη την ΕΕ.
Περισσότερες πληροφορίες
https://ec.europa.eu/internal_market/retail/index_en.htm
https://ec.europa.eu/enterprise/sectors/food/competitiveness/forum_food/index_en.htm
[Πηγή: https://ec.europa.eu/]
Greek 
English