Λιστερίωση: Πληροφορίες για κοινό και επαγγελματίες & ενέργειες προφύλαξης

Η Λιστερίωση είναι μια σοβαρή λοίμωξη (ζωονόσος), η οποία προκαλείται από την κατανάλωση τροφίμων μολυσμένων από το βακτηρίδιο Listeria monocytogenes (Λιστέρια η μονοκυτταρογόνος), και προκαλεί σοβαρή κλινική εικόνα στα νεογνά, στους ενήλικες με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα και σοβαρές επιπλοκές στα έμβρυα (οι έγκυες γυναίκες εκδηλώνουν ήπια νόσο).

Πού βρίσκεται το βακτήριο Listeria monocytogenes;

Το βακτηρίδιο Listeria monocytogenes είναι διαδεδομένο στη φύση και αποικίζει το χώμα, τα φυτά και το έντερο των θηλαστικών από όπου είναι δυνατόν να μεταδοθεί σε τροφές προς κατανάλωση. H νόσος εμφανίζεται συνήθως σποραδικά. Έχουν περιγραφεί μικροεπιδημίες που προήλθαν από μολυσμένες τροφές, όπως γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα (μαλακά τυριά), προϊόντα κρέατος και νωπά λαχανικά.

Τρόποι μετάδοσης

Η νόσος μεταδίδεται με κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων. Η Λιστέρια η μονοκυτταρογόνος υπάρχει στο έδαφος (χώμα), στις χορτονομές, στο ζωοτροφές, στο νερό, στις λάσπες και στα λύματα. Τα λαχανικά μπορεί να μολυνθούν από το χώμα ή από την κοπριά, όταν αυτή χρησιμοποιείται σαν λίπασμα. Ορισμένα κατοικίδια, πτηνά και άγρια θηλαστικά μπορεί να μεταφέρουν το βακτηρίδιο, χωρίς να νοσούν, και να μολύνουν τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Αν και τα υγιή άτομα μπορεί να καταναλώσουν μολυσμένα τρόφιμα χωρίς να νοσήσουν, τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου είναι πιθανό να νοσήσουν από Λιστερίωση ακόμα και μετά την κατανάλωση τροφίμων μολυσμένων με μικρό αριθμό βακτηριδίων. Η Λιστέρια μεταδίδεται επίσης, από τη μητέρα στο έμβρυο. Το νεογνό μπορεί να γεννηθεί με Λιστερίωση, αν η μητέρα έχει καταναλώσει μολυσμένο τρόφιμο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τέλος, η Λιστέρια μεταδίδεται κατά την επαφή με πάσχοντα ζώα ή με τις απεκκρίσεις τους.

Τρόφιμα υψηλού κινδύνου για μόλυνση από Λιστέρια

Τρόφιμα υψηλού κινδύνου για μόλυνση από Λιστέρια είναι τα παρακάτω:

• ωμά θαλασσινά, όπως καπνιστό ψάρι, καπνιστά μύδια/στρείδια
• έτοιμες ανάμεικτες σαλάτες με νωπά λαχανικά
• προμαγειρεμένα προϊόντα κρέατος, τα οποία μπορεί να καταναλωθούν χωρίς
• επιπλέον μαγείρεμα ή ζέσταμα, όπως πατέ, μαγειρεμένα κομμάτια κρέατος ή κοτόπουλου, αλλαντικά
• προπαρασκευασμένα γεύματα που ζεσταίνονται χωρίς να βράσουν
• μη παστεριωμένο γάλα ή γαλακτοκομικά προϊόντα προερχόμενα από μη παστεριωμένο γάλα
• μαλακά παγωτά που δεν είναι συσκευασμένα
• μαλακά τυριά, όπως μπρι, καμαμπέρ, ρικόττα
• σάλτσες για σαλάτες και dips, τα οποία ενδεχομένως έχουν έρθει σε επαφή με ωμά λαχανικά

Πρόληψη Λιστερίωσης

Η Λιστέρια η μονοκυτταρογόνος αναπτύσσεται στις συνθήκες εντός του ψυγείου (5- 10°C) επιμολύνοντας τα μαγειρεμένα τρόφιμα όταν αυτά έρχονται σε επαφή με νωπά μολυσμένα τρόφιμα και καταστρέφεται εύκολα με το μαγείρεμα (στους 75^ το βακτήριο καταστρέφεται). Η σωστή ενημέρωση των ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για την αποφυγή κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφίμων υψηλού κινδύνου αλλά και για τον σωστό χειρισμό των τροφίμων και την τήρηση των βασικών κανόνων υγιεινής μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο να νοσήσουν. Γ ενικές συστάσεις για να μειωθεί ο κίνδυνος νόσησης από Λιστέρια:

• επιμελές μαγείρεμα των ωμών τροφών ζωικής προέλευσης (βοδινό, χοιρινό, πουλερικά)
• επιμελές πλύσιμο των ωμών λαχανικών και φρούτων πριν από την κατανάλωση
• διατήρηση των μη μαγειρεμένων φαγητών σε ξεχωριστό μέρος από τα μαγειρεμένα φαγητά, τα λαχανικά και τα έτοιμα προς βρώση τρόφιμα
• αποφυγή κατανάλωσης μη παστεριωμένου γάλατος και γαλακτοκομικών προϊόντων προερχόμενων από μη παστεριωμένο γάλα
• καλό πλύσιμο των χεριών, με ζεστό νερό και σαπούνι, των μαχαιροπίρουνων και των πάγκων κοπής και χειρισμού τροφίμων μετά τον χειρισμό ωμών τροφίμων
• κατανάλωση ευπαθών τροφίμων και έτοιμων φαγητών σε σύντομο χρονικό διάστημα
• έλεγχος των ημερομηνιών λήξης όλων των τροφίμων
• διατήρηση των ζεστών φαγητών σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 60^oC και των κρύων φαγητών σε θερμοκρασία μικρότερη των 5^oC

Τα άτομα που ανήκουν σε κάποια ομάδα υψηλού κινδύνου για νόσηση από Λιστέρια οφείλουν επιπρόσθετα να ακολουθούν αυστηρά τις παρακάτω συστάσεις:

• αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων υψηλού κινδύνου για μόλυνση από Λιστέρια
• κατανάλωση μόνο φρεσκομαγειρεμένων φαγητών
• προσεκτικό ξαναζέσταμα των φαγητών μέχρι να βράσουν
• αποφυγή κατανάλωσης έτοιμων φαγητών, τα οποία έχουν διατηρηθεί στο ψυγείο για περισσότερες της μίας ημέρες

Το επικίνδυνο  παθογόνο: listeria monocytogenes δεν πρέπει ποτέ να ανιχνευτεί σε τρόφιμο που παράγουμε ή διακινούμε. Αν αυτό γίνει πρέπει άμεσα να ενεργοποιηθεί η διαδικασία ανάκλησης.

Αφού το προϊόν δεσμευτεί παραλαμβάνεται για διαχείριση από αδειοδοτημένη εταιρεία από την οποία παίρνουμε πρωτόκολλο καταστροφής.

ΠΡΟΣΟΧΗ: το πέταμα στα σκουπίδια δεν είναι αποδεκτή διαχείριση!!!

Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ.

[Πηγή: https://eody.gov.gr/]