Η απροσδόκητη πανδημία του κορωναϊού πλήττει την ανθρωπότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, έχοντας στρέψει την προσοχή του κόσμου στο ρόλο που διαδραματίζει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Αυτό είχε ως συνέπεια να πλημμυρίσει το διαδίκτυο από συμβουλές «αυτόκλητων ειδικών» οι οποίοι διαφημίζουν προϊόντα ή συμπληρώματα διατροφής τα οποία και προβάλλουν είτε ως ενισχυτικά του ανοσοποιητικού μας συστήματος είτε (πιο προκλητικά ακόμα), ως προϊόντα πρόληψης ή αντιμετώπισης έναντι του κορωνοϊού.
Δυστυχώς και επί του παρόντος, δεν υπάρχουν γνωστές θεραπείες για το COVID-19, αν και διεξάγεται έρευνα για την ανάπτυξη σχετικού εμβολίου. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι αρμόδιοι φορείς καταβάλουν συνεχείς προσπάθειες ενημερώσης του κοινού για την προστασία του. Πιο συγκεκριμένα:
Η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) παρακολουθεί και προειδοποιεί τις εταιρείες που προβάλουν προϊόντα με τον ισχυρισμό ότι βοηθούν στην πρόληψη, τη διάγνωση ή και τη θεραπεία του COVID-19. Τα προϊόντα ή συμπληρώματα αυτά που προβάλονται ως κατάλληλα για την πρόληψη ή θεραπεία για το COVID-19, όχι μόνο δεν έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά ο ισχυρισμός αυτός αλλά μπορεί να είναι επικίνδυνα και δυνητικά απειλητικά για τη ανθρώπινη ζωή.
Ο Βρετανικός Σύλλογος Διαιτολόγων (BDA) πρόσφατα ανακοίνωσε πως δεν μπορούμε να «ενισχύσουμε» το ανοσοποιητικό μας σύστημα μέσω της διατροφής και κανένα συγκεκριμένο τρόφιμο ή συμπλήρωμα δεν θα εμποδίσει από το να μολυνθούμε από τον κορωνοϊό. Η ορθή πρακτική υγιεινής παραμένει ο καλύτερος και ο ασφαλέστερος τρόπος αποφυγής μόλυνσης.
Επίσης μέχρι σήμερα, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) δεν έχει επιβεβαιώσει κανέναν ισχυρισμό τροφίμου ή συστατικού τροφίμων ως προστατευτικό έναντι μολύνσεων.
Υπάρχουν πολλά θρεπτικά συστατικά που εμπλέκονται στην ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, οπότε θα ήταν ωφέλιμο να ενθαρρύνεται η διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής για την υγεία, προκειμένου να υποστηριχτεί επαρκώς η ανοσοποιητική λειτουργία του οργανισμού (ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων χαλκό, φυλλικό οξύ, σίδηρο, σελήνιο, ψευδάργυρο και βιταμίνες όπως A, B6, B12, C και D). Δεν θα πρέπει να συνίσταται κάποιο τρόφιμο έναντι κάποιου άλλου, αλλά αντ’ αυτού να ενθαρρύνεται η κατανάλωση μιας ποικιλίας τροφών ώστε να διατηρείται μια ισορροπημένη διατροφή για την υγεία. Στο πλαίσιο λοιπόν μιας ισορροπημένης διατροφής και όσον αφορά την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, τα κύρια θρεπτικά συσταστικά που συμβάλουν σε αυτό, είναι τα ακόλουθα:
- βιταμίνη D: η βιταμίνη Dεπηρεάζει την κυτταρική διαφοροποίηση, τον πολλαπλασιασμό και την ανάπτυξη αε μια ποικιλία ιστών, όπως και στους ιστούς του ανοσοποιητικού συστήματος. Συμβάλει στην παραγωγή των μακροφάγων, τα οποία είναι κύτταρα σημαντικά στην φυσική ανοσία, στις πρώιμες φάσεις του ξενιστή. Ειδικά η βιταμίνη Dέχει απασχολήσει το τελευταίο διάστημα τις ερευνητικές ομάδες καθώς μελέτες δείχνουν πως χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Dσχετίζονται με βαρύτερα συμπτώματα στους ασθενείς με COVID-19. Πιο συγκεκριμένα και βάσει πρόσφατων δεδομένων από νοσοκομεία της Ασίας, η συντριπτική πλειοψηφία των πασχόντων από Covid-19 που εμφάνισαν πολύ σοβαρά συμπτώματα είχαν επίπεδα βιταμίνης D (25ΟΗD)<20 ng/ml ενώ την ίδια στιγμή η συντριπτική πλειοψηφία των πασχόντων από Covid-19 που εμφάνισαν τα πιο ήπια συμπτώματα είχαν επίπεδα 25OHD πάνω από 30 ng/ml. Η Βιταμίνη Dπαράγεται κατά κύριο λόγο στο δέρμα όταν εκτιθέμεθα στην ηλιακή ακτινοβολία, παρόλα αυτά κατραγράφονται χαμηλά ποσοστά βιταμίνης Dστον Ελληνικό πληθυσμό, παράδοξο όπως θα περίμενε κανείς για μια ηλιολούστη χώρα.
- Χαλκός: ο χαλκός εμπλέκεται καταλυτικά σε διάφορες ενζυμικές αντιδράσεις του οργανισμού όπως παραδείγματος χάρη συμβαίνει στις λοιμώξεις κατά τις οποίες παράγονται ρίζες οξυγόνου οι οποίες πρέπει να εξαλειφθούν, κάτι στο οποίο συμβάλει ως εκ τούτου καταλυτικά ο χαλκός. Κύριες πηγές χαλκού είναι τα εντόσθια και τα οστρακοειδή, ενώ καλές φυτικές πηγές θεωρούνται οι ξηροί καρποί, τα όσπρια και τα αποξηραμένα φρούτα.
- Σελήνιο: το σελήνιο ενσωματώνεται σε πρωτεΐνες, τις σεληνιοπρωτείνες, οι οποίες μεταξύ άλλων βοηθούν στη ρύθμιση της λειτουργίας του θυρεοειδούς και παίζουν σημαντικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα. Καλές πηγές σεληνίου θεωρούνται τα εντόσθια, τα θαλασσινά, τα δημητριακά και οι καρποί αν και η συγκέντρωση του σεληνίου ποικίλει σε μεγάλο βαθμό λόγω της μεγάλης διακύμανσης που παρατηρείται στη συγκέντρωση του στα διάφορα εδάφη.
- Ψευδάργυρος: ο ψευδάργυρος έχει αποδειχθεί ότι συμμετέχει σε πολυάριθμα ενζυμικά συστήματα (είναι παρόν σε περισσότερα από 200) τα οποία εμπλέκονται μεταξύ άλλων, στην ακεραιότητα του δέρματος, την κυτταρική ανοσία και τη συνολική άμυνα του ξενιστή. Απαντάται κατά κύριο λόγο στο κόκκινο κρέας, στα θαλλασινά, στα γαλακτοκομικά, στα δημητριακά ολικής άλεσης και σε ορισμένα λαχανικά.
- βιταμίνη Ε: αποτελεί ισχυρά αντιοξειδωτική βιταμίνη που προστατεύει τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού από τις ελεύθερες ρίζες και η έλλειψη αυτής έχει συσχετισθεί με ευπάθεια σε λοιμώξεις. Πλούσιες πηγές βιταμίνης Ε αποτελούν το ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
- βιταμίνη Α: η βιταμίνη Α διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διατήρηση της φυσικής άμυνας του οργανισμού. Προστατεύει το βλεννογόνο των ματιών, των πνευμόνων, του εντέρου και των γεννητικών οργάνων, ο οποίος και λειτουργεί ως φυσικός φραγμός ενάντια σε παθογόνους μικροοργανισμούς. Συμμετέχει επίσης στην παραγωγή και τη λειτουργία των λευκοκυττάρων, τα οποία εμπλέκονται στην εξουδετέρωση των βακτηρίων και άλλων παθογόνων. Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης Α είναι το συκώτι, το μουρουνέλαιο, ο κρόκος αυγού, το βούτυρο, τα λιπαρά ψάρια, τα γαλακτοκομικά, ενώ σημαντικές πηγές β-καροτενίου (προβιταμίνη Α) είναι τα φρούτα και λαχανικά (γλυκοπατάτα, καρότα, ντομάτα, πιπεριά, πεπόνι κ.α.)
Θρεπτικά συστατικά τα οποία επίσης συμβάλουν στην εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και δεν θα πρέπει να απουσιάζουν από τη διατροφή, είναι η βιταμίνη C, οι βιταμίνες του συμπλέγματος B, τα προβιοτικά και ο σίδηρος.
Όπως τονίστηκε πρόσφατα άλλωστε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένας υγιεινός τρόπος ζωής συμβάλει στην εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού, συμπεριλαμβανομένης και της ανοσίας. Μια υγιεινή διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, αποτελεί βασικό συστατικό ενός γενικότερα υγιεινού τρόπου ζωής και ως εκ τούτου παίζει ζωτικό ρόλο στην υποστήριξη ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος που θα μπορούσε να ανταπεξέλθει καλύτερα σε λοιμώξεις και άλλες ασθένειες.
Kωνσταντίνος Μ. Συριάνος
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, BSc
Γεωπόνος Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου, BSc
[Πηγή: https://nutritioncare.com.gr/]
Greek 
English